بیماری مشمشه (Glanders) عفونتی است که توسط باکتری بورخولدریا مالئی (Burkholderia mallei) که یک باسیل گرم منفی (gram-negative bacillus) است، ایجاد می‌شود. این بیماری به طور معمول در اسب‌ها شایع است. بیماری مشمشه توسط مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده (CDC) به عنوان یک عامل بیوتروریسم دسته‌بندی شده است، زیرا به‌راحتی می‌تواند منتشر شود. اگر این بیماری به عنوان سلاح بیولوژیکی استفاده شود، محتمل‌ترین روش انتشار، رهاسازی به صورت آئروسل (aerosol release) خواهد بود.

انواع عفونت

عفونت می‌تواند به صورت موضعی در پوست (مشمشه مزمن) یا غشاهای مخاطی (مشمشه موضعی حاد) یا به صورت ریوی (مشمشه ریوی حاد) ظاهر شود. همچنین ممکن است به شکل عفونت خونی (septicemic) شروع یا پیشرفت کند.

مشمشه ریوی حاد

پس از یک حمله بیوتروریستی، شکل ریوی حاد به احتمال زیاد رخ می‌دهد. بدون درمان، هر یک از اشکال حاد می‌تواند میزان مرگ‌ومیری تا 95٪ داشته باشد. حتی با درمان، میزان مرگ‌ومیر کلی تمام اشکال این بیماری 40٪ است.

چه این بیماری به‌طور طبیعی (از طریق استنشاق یا انتشار خونی) به‌دست آید و چه به‌عنوان نتیجه‌ای از یک حمله بیوتروریستی، مشمشه ریوی دوره کمون 10 تا 14 روزه دارد و با علائم شبیه آنفلوانزا به‌طور ناگهانی شروع می‌شود که شامل تب، لرز، تعریق، سرفه، درد قفسه سینه، دردهای عضلانی، اشک‌ریزی، اسهال، فوتوفوبیا (حساسیت به نور)، لنفادنوپاتی گردنی (بزرگی غدد لنفاوی گردن)، اسپلنومگالی (بزرگی طحال) و بثورات پوستی پاپولار/پوسچولار مشابه آبله مرغان است. به سرعت به ذات‌الریه و/یا آبسه‌های ریوی پیشرفت می‌کند. عکس‌برداری از قفسه سینه (Chest X-ray) وجود ندول‌های میلیاری، نفوذها و/یا آبسه‌های ریه را نشان می‌دهد. مشمشه ریوی می‌تواند به‌عنوان نتیجه‌ای از انتشار عفونی از بیماری پوستی و سپس عفونت غدد لنفاوی و عفونت خونی رخ دهد.

مشمشه موضعی حاد

در مشمشه موضعی حاد، باکتری از طریق شکاف‌های پوستی یا سطوح مخاطی چشم، بینی و دهان وارد می‌شود و باعث التهاب ملتحمه (conjunctivitis) و/یا ترشحات خونی مخاط و چرک از بینی می‌گردد. اشکال حاد بدون درمان تقریباً همیشه کشنده هستند.

مشمشه عفونی خونی

مشمشه عفونی خونی به‌طور معمول در طی 7 تا 10 روز کشنده است.

انتقال و پیشگیری

بیماری مشمشه از طریق تماس مستقیم با اسب، الاغ یا قاطر آلوده منتقل می‌شود. باکتری از طریق پوست یا سطوح مخاطی چشم، بینی و دهان یا از طریق استنشاق وارد بدن می‌شود. انتقال فرد به فرد ممکن است، از جمله انتقال جنسی.

یک درمان پیشگیرانه (prophylactic treatment) برای مشمشه موجود است.

پراکندگی جغرافیایی و گروه‌های در معرض خطر

بیماری مشمشه در کشورهای توسعه‌نیافته آسیا، آفریقا، خاورمیانه و آمریکای جنوبی بومی است. از سال 1945، تنها تعداد انگشت‌شماری از موارد بیماری مشمشه در ایالات متحده گزارش شده است (در دامپزشکان و کارکنان آزمایشگاه).

افراد در معرض خطر شامل دامپزشکان، صاحبان اسب، کارکنان کشتارگاه، کارکنان آزمایشگاه‌هایی که با این ارگانیسم کار می‌کنند و مسافران به مناطق بومی هستند.